Życiorys Michaela
Michael Joseph Jackson (ur. 29 sierpnia 1958 w Gary w stanie Indiana, zm. 25 czerwca 2009 wLos Angeles) – amerykański muzyk, artysta estradowy, tancerz, kompozytor, autor tekstów ifilantrop[3], którego kariera i życie osobiste stały się ważną częścią kultury masowej ostatnich czterech dekad. Znany jako jeden z najlepszych wykonawców muzyki pop i jeden z najpopularniejszych muzyków w historii[4], nazywany „Królem Popu”[5][6].
Do jego dokonań w przemyśle muzycznym zalicza się rewolucyjne podejście do teledysków[4](zapoczątkowane przez wideoklip do piosenki „Thriller” z 1983) oraz zdominowanie rynku muzyki popularnej w latach 80. XX wieku[7]. Był ponadto pierwszym czarnoskórym artystą, który uzyskał silne poparcie w telewizji, w szczególności MTV, która z korzyścią dla obu stron promowała jego pionierskie wideoklipy do piosenek Thriller czy Billie Jean[8]. Spopularyzował też skomplikowane ruchy taneczne, takie jak moonwalk i robot dance[9].
Karierę muzyczną rozpoczął w wieku 7 lat, jako wokalista rodzinnego zespołu The Jackson 5. Pierwszy solowy album Got to Be There wydał w 1971, będąc jeszcze członkiem grupy[10], z którą ostatecznie się rozstał w roku 1984[11]. Pełną karierę solową artysta rozpoczął w 1979, zaś jej szczyt przypadł na przełom lat 80. i 90. XX wieku, po wydaniu albumu Thriller, którego światowa sprzedaż wynosi ponad 100 mln egzemplarzy[12][13]. Po Thrillerze Jackson wydawał kolejne albumy osiągające wysokie pozycje na listach przebojów i sprzedaży: Bad (1987),Dangerous (1991), HIStory (1995) oraz Invincible (2001).
W swojej karierze otrzymał 13 nagród Grammy[14], a 13 spośród jego singli uplasowało się na pierwszych miejscach list przebojów w Stanach Zjednoczonych[15]. W listopadzie 2006 Raymone Bain, rzeczniczka prasowa Jacksona, ogłosiła, że Michael Jackson sprzedał ponad 750 mln egzemplarzy płyt na świecie[16], jednak według najnowszych danych, potwierdzona sprzedaż płyt Jacksona (wliczając Jackson 5) to 250 mln albumów, 150 mln singli oraz 15 mln plików muzycznych[17]. Oba wyniki czynią go jednym z najlepiej sprzedających się artystów wszech czasów.
Od 1988 do 2005 Jackson mieszkał w swojej posiadłości w Kalifornii, zwanej Neverland Ranch, gdzie zbudował park rozrywki i prywatne zoo, często odwiedzane przez dzieci. W 1993 artysta został oskarżony o molestowanie nieletnich. Wątek związku Michaela Jacksona z dziećmi pojawił się ponownie w 2003, po emisji dokumentu Living with Michael Jackson, jednak w 2005 został uniewinniony z wszystkich zarzutów. Jackson miał troje dzieci: Michaela Josepha Jacksona Juniora (znanego jako „Prince”), Paris Michael Katherine Jackson oraz Prince'a Michaela Jacksona (znanego jako „Blanket”).
Zmarł 25 czerwca 2009, w wieku 50 lat, wskutek „nagłego zatrzymania akcji serca”[18].
1958-1977: Dzieciństwo i początki kariery [edytuj]
Michael Jackson urodził się w Gary w stanie Indiana. Był siódmym z dziewięciorga dzieci, a zarazem piątym z sześciu synów w robotniczej rodzinie Josepha i Katherine Jackson. Katherine, będąca Świadkiem Jehowy, wychowywała dzieci w swej wierze bez udziału ojca. W wieku 17 lat Michael Jackson został ochrzczonym Świadkiem Jehowy. Według wywiadów udzielonych po latach przez samego Michaela, ojciec, który był późniejszym menadżerem ich zespołu muzycznego, potrafił być bezwzględny w dyscyplinie narzucanej dzieciom i nie powstrzymywał się od przemocy fizycznej wobec nich. Sam ojciec Jacksona, Joe, przyznał w 2003 roku, że regularnie bił Michaela[19].
Michael Jackson ujawnił swój talent muzyczny w bardzo wczesnym wieku. W 1964 roku, wraz z bratem Marlonem przyłączył się do nowo założonego przez braci Jackie, Tito i Jermaine zespołu The Jackson Brothers. Początkowo Michael wspomagał muzyków grą na kongach itamburynie, by w późniejszym czasie wspólnie z Jermainem wykorzystywać swoje umiejętności wokalne. W tym okresie chłopcy dali wiele koncertów w stanie Indiana, zaś po wygraniu lokalnego konkursu młodych talentów w 1966 r. (wykonując piosenkę zespołu The Temptations – "My Girl", śpiewaną przez Michaela) zaczęli grać profesjonalne koncerty w Chicago oraz na Środkowym Zachodzie (Midwest) Stanów Zjednoczonych. Wiele z tych koncertów odbyło się w cieszących się złą sławą klubach nocnych dla czarnoskórych, w miejscach zwanych "Chitlin' Circuit", gdzie młodzi chłopcy musieli grać przed występami striptizerek[20].
Kiedy grupa zmieniła nazwę z The Jackson Brothers na The Jackson 5 w 1966 r. młody Michael podzielił obowiązki wokalisty ze swoim bratem Jermainem. W 1968 r. zespół podpisał kontrakt z wytwórnią Motown Records[21]. Wkrótce po podpisaniu umowy zespół zyskał status gwiazdy dzięki hitom z pierwszych czterech singli: "I Want You Back", "ABC", "The Love You Save" i "I'll Be There", które znalazły się na pierwszych miejscach listy przebojów Billboardu. W tamtym czasie młody Jackson rozpoczął karierę jako artysta solowy, wydając albumy Got to Be There (1971) i Ben (1972). Płyty te, nagrane z The Jackson 5, zostały wydane pod szyldem tego zespołu; znalazły się na nich odnoszące sukcesy single "Got to Be There", "Ben" i nowa aranżacja piosenki „Rockin' Robin”.
Po 1973 roku sprzedaż płyt grupy zaczęła spadać, a sam zespół zaczął narzekać na kontrolę ich twórczości przez wytwórnię Motown. W konsekwencji sporów w 1976 r. grupa podpisała nowy kontrakt z wytwórnią CBS Records[22]. W odpowiedzi Motown Records wytoczył grupie serię procesów z powodu naruszenia warunków kontraktu, w rezultacie których Jacksonowie stracili prawa do używania nazwy i logo The Jackson 5. Z zespołem pożegnał się również Jermaine Jackson, który ze względu na swój związek z córką prezesa Motown, Berry'ego Gordy, wolał związać się z jego wytwórnią[23]. W tej sytuacji zespół zmienił nazwę na The Jacksons, włączając do składu – na miejsce Jermaine'a – najmłodszego brata Randy'ego Jacksona. W tym składzie bracia kontynuowali swą karierę, koncertując po Stanach Zjednoczonych i za granicą. Pomiędzy 1976 a 1984 r. wydali kolejne sześć albumów, od 1983 r. działając jako sekstet ponownie w składzie z Jermainem. Od 1976 do 1984 Michael Jackson był głównym kompozytorem w zespole, tworząc hity takie jak "Shake Your Body (Down to the Ground)", "This Place Hotel" (pierwotnie: "Heartbreak Hotel") i "Can You Feel It".
W 1978 r. Jackson zagrał stracha na wróble w filmie "Czarnoksiężnik z Krainy Oz", z przyjaciółką Dianą Ross w roli Doroty[24]. Piosenki zmusicalu zostały zaaranżowane przez Quincy'ego Jonesa, który nawiązawszy znajomość z Jacksonem podczas produkcji filmu, postanowił wyprodukować jego kolejne albumy, w tym – jak się miało okazać – przełomowy Thriller.
1979-1981: Okres Off the Wall [edytuj]
Album Off the Wall, wydany w 1979 r. jako 5. solowy album artysty, zawierał takie utwory jak "Don't Stop 'Til You Get Enough" i "Rock with You"[10], które wkrótce opanowały listy przebojów. Płyta znalazła się na trzecim miejscu na liście albumów Billboardu, utrzymując się przez 48 tygodni w pierwszej dwudziestce. Produkcją wydawnictwa zajęli się wspólnie Quincy Jones i Michael Jackson, zaś za muzykę i teksty, obok samego Jacksona, odpowiedzialni byli Rod Temperton, Stevie Wonder i Paul McCartney. Album stał się sygnałem nadejścia nowego Michaela Jacksona, niezależnego od swych braci w dalszej karierze[25], co po czasie potwierdziła również liczba sprzedanych płyt – światowy nakład osiągnął 20 milionów egzemplarzy[26].
W styczniu 1980 r. Jackson zdobył pierwsze nagrody American Music Awards za swoje dokonania solowe w kategorii "Najlepszy album Soul/R&B" (za Off the Wall), "Najlepszy męski wykonawca Soul/R&B" i "Najlepszy singel Soul/R&B" (za "Don't Stop 'Til You Get Enough")[10]. Wkrótce zdobył również dwie nagrody Billboard Awards (dla "Najlepszego czarnoskórego artysty" i „Najlepszy album czarnoskórego artysty”)[10], a jego status gwiazdy dodatkowo potwierdziła nagroda Grammy za "Najlepsze męskie wykonanie" piosenki "Don't Stop 'Til You Get Enough"[10].
Ponad dwadzieścia pięć lat po premierze płyta Off the Wall pozostaje jednym z najważniejszych momentów w muzycznej karierze Jacksona, który rozpoczął jego dominację na rynku muzyki pop. W 2003 r. w rankingu stacji telewizyjnej VH1 Off the Wall zajęła trzydzieste szóste miejsce na liście albumów wszech czasów; na liście 500 Najlepszych Albumów Wszech Czasów magazynu Rolling Stone znalazła się natomiast na 68. miejscu.
1982-1986: Okres Thrillera [edytuj]
Rok 1982 przyniósł dwa premierowe wydawnictwa z udziałem Jacksona. Pierwsze z nich toaudiobook z bajkami wydany razem z soundtrackiem do filmu Stevena Spielberga E.T.. Zawierał on nagranie Michaela Jacksona czytającego bajkę oraz nową piosenkę "Someone in the Dark". Wkrótce płyta E.T. została uhonorowana nagrodą Grammy za "Najlepszy Album Dziecięcy". Drugim, tym razem autorskim wydawnictwem artysty, był wydany w grudniu albumThriller. Był to drugi longplay Jacksona wydany w wytwórni Epic Records. Thriller okazał się najlepiej sprzedającym się albumem w historii fonografii – według danych ze stycznia 2009, sprzedano go w 109 mln egzemplarzy[27]. Album ten stał się również pierwszym w historii, z którego siedem singli znalazło się w pierwszej dziesiątce listy Billboardu, w tym "Billie Jean", "Beat It" oraz piosenka tytułowa – "Thriller".
Ważnym wydarzeniem okazały się też teledyski do piosenek singlowych, które towarzyszyły płycie. Trwający trzynaście minut teledysk do utworu "Thriller" został bardzo dobrze przyjęty przez krytyków, a masowa emisja i duża popularność klipu doprowadziła do wydania krótkometrażowego filmu Making Michael Jackson's Thriller na kasetach wideo, który stał się najlepiej sprzedającą się kasetą domowego wideo w historii[28]. Kolejny ważny wideoklip to "Billie Jean", który był pierwszym teledyskiem afro-amerykańskiego wykonawcy regularnie wyświetlanym w MTV. Z piosenką tą związane jest również opracowanie przez Jacksona specyficznego sposobu poruszania się po scenie, tzw. moonwalk, który stał się znakiem firmowym piosenkarza i który Jackson po raz pierwszy zaprezentował podczas koncertu Motown 25: Yesterday, Today, Forever w 1983 r.[28]. Moonwalk zainicjował nową falę zainteresowania Thrillerem.
Album Thriller utrzymywał się na liście albumów Billboardu 122 tygodnie, z czego 37 na pierwszym miejscu. Thriller okazał się ogromnym sukcesem komercyjnym i artystycznym; dotychczas (do czerwca 2009 r.) w samych Stanach Zjednoczonych uzyskał 28 razy tytuł platynowej płyty
